Biyoloji – 9. Sınıf Hücre Konu Anlatım

• İki kısımdır.

• Hücre zarından çekirdek zarına kadar uzanan zarlı kanallar sistemidir.
• Memeli alyuvarı hariç bütün çekirdekli hücrelerde bulunur.
• Hücre  içine ve dışına madde taşır.Bazı maddeleri depolar.(Ca ve  protein).Çekirdek zarı ve golgiyi      yapar.Hücreyi bölmelere  ayırarak,sitoplazmadaki asidik ve bazik tepkimelerin birbirini  etkilemeden yapılabilmesini sağlar.
• Üzerinde ribozom bulunanlarına granüllü ER; bulundurmayanlara da granülsüz ER denir. Granüllü ER enzim salgılayan hücrelerde,granülsüz ER yağ sentezleyen hücrelerde çoktur.

• Çekirdeğe yakın bulunur. Hücre zarı yapımına katılır.
• Salgı  maddelerin yapılması,paketlenmesi ve salgılanmasından  sorumludur. Onun için süt bezi, tükrük bezi,ter bezi gibi salgı  yapan hücrelerdeki sayısı diğer hücrelerdekilere oranla daha fazladır.
• Enzimleri paketliyerek lizozomu oluşturur.Hücre zarı yapımına katılır.
• Glikoprotein,lipoprotein,mukus,bağ dokusu ara maddesi ve ayrıca bitkilerde selülozlu maddeler salgılar.
• Memeli alyuvarı hariç bütün çekirdekli hücrelerde bulunur.

• Büyük  moleküllü besinleri parçalar.Kurbağa larvalarında kuyruğun  kopması,salgılama dönemi biten      memelilerde süt bezlerinin  körelmesi,pasif kalan kasların küçülmesi,harap      olmuş dokuların,  yaşlı alyuvarların ve vücuda giren mikropların yok      edilmesi lizozom  sayesindedir.
• Fagositoz ve pinositoz yapan hücrelerde çoktur.ÖRNEK:Akyuvar hücresi ve tek hücreliler.
• Lizozom parçalanırsa hücre kendini sindirir.Buna otoliz denir.
• Lizozomun etrafındaki zar golgiden oluşur. İçerisindeki enzimler ribozomlarda üretilir. Üretilen enzimler ER ile taşınır. ER ile taşınan enzimler golgide paketlenerek lizozom oluşturulur.

• Yani lizozomun oluşmasında ribozom,golgi ve ER etkilidir.

• Bütün hücrelerde bulunan en      küçük organeldir.
• Protein ve rRNA’dan oluşur.Çekirdekçikte üretilir.
• Zarsızdır ve iki birimdir.Üst birim(büyük birim) protein,alt birimse(küçük birim) rRNA’dan oluşur.

• Protein ve enzim sentezler.
• Granüllü ER ve çekirdek zarı üzerinde,mitekondri ve kloroplastın sıvısında ve ayrıca sitoplazma da      bulunabilir.
• Yoğun protein sentezi sırasında yan yana gelerek polizomları oluştururlar.
• Her canlıda ribozomların farklı olmasının sebebi rRNA’ ların farklılığındandır.
• Bir hücrenin canlılığını sürdürebilmesi için mutlaka ribozoma ihtiyacı vardır.(Enzimlerden dolayı)

• Enzim salgılayan bez hücrelerinde sayısı daha fazladır.

• Çift zarlıdır.İç zar kıvrımlıdır.Kıvrımlara krista, zarların arasını ve içini dolduran sıvıya matrix denir.

• Oksijenli solunum yaparak enerjinin üretildiği ve depolandığı yerdir.
• Enerji  ihtiyacı fazla olan kas,sinir ve karaciğer gibi hücrelerde sayısı  daha fazladır. Bulundukları      hücreninde enerjiye en çok ihtiyaç olan  bölümlerinde toplanırlar.

• Kendine ait DNA,RNA,ribozom ve ETS’si bulunur.Kendi DNA’sı olmasına rağmen hücre DNA’sına bağımlıdır.

• Bitkilerde mesozom ve klorofil bulunduğundan dolayı mitekondri miktarı daha azdır.
• Prokaryotlarda ve memeli alyuvarında bulunmaz.

• Bazı su yosunu,mantar,hayvan ve insan hücrelerinde bulunur.
• Sentriol denilen iki alt birimden oluşur.
• Hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek zıt kutuplara çekilir ve iğ ipliklerinin oluşmasını sağlar.
• Hücre dışına uzanan kirpik, kamçı, sil gibi yapıları oluşturur.
• Sentrioller dikine duran dokuz çift tüpçükten oluşur.

• Sadece bitki hücrelerinde bulunan renk maddesidir.3 tiptir.

• Bitkiye yeşil rengini verir.
• Çift zarlıdır. İç zarı katmanlıdır.Bu katmanlara grana, içini dolduran sıvıya ise stroma denir.
• Fotosentez yaparak besin üretir.
• Kendine has DNA, RNA, ribozom ve ETS’si bulunur.
• Granalar içinde bitkiye yeşil rengini veren ve fotosentez için gerekli ışığı absorbe eden klorofil vardır.
• Bütün bitki hücrelerinde  bulunmaz.ÖRNEK:Kökte.

• Bitkilerde  meyve ve çiçeklerin rengini verir.Likopin(kırmızı),ksantofil(sarı)  ve karoten (turuncu) olmak üzere üç çeşittir.
• Bitkilerde diğer renkler koful öz suyunun asit veya baz oluşuna göre renk değiştiren “antokyon” denen maddeler ile oluşturulur.

• Renksizdir.Genelde kök, gövde ve tohumda bulunur.
• Nişasta,yağ ve protein depolar.
• Işıkla karşılaşınca kloroplastlara dönüşür.

• ER’dan,golgiden, hücre zarından ve lizozomdan oluşabilir.
• Hayvansal  hücrelerde az ve küçük,bitkisel hücrelerde ise gençken  küçük,yaşlandıkça büyürler. Çünkü tuzlu artıklar kofullarda  biriktirilir.
• Hücre içi osmatik basınç ve pH’ı ayarlar.
• Kofulda bulunan su turgor basıncı oluşturarak hücreye diklik ve direnç verir.
• Metabolizmanın aktiflik derecesini belirler.Eğer koful büyük ve sitoplazmada miktarı çok ise metabolizma yavaşlar.

3) ÇEKİRDEK

• Hücreyi yönetir.Hücre bölünmesini sağlar.Kalıtım bilgisini taşır. 4 bölümdür.

• Çift katlı bir zardır.
• Üzerindeki deliklere por denir.Bunlar hücre zarındaki porlardan daha büyüktür.
• Hücre bölünmesi sırasında kaybolan bu zarın bölünmeden sonra yeniden yapılmasında ER ve golgi görevlidir.

• Homojen görünümlüdür.İçerisinde bol miktarda ATP,nükleotit,ribozom ve protein bulunur.

• Az miktarda DNA,bol miktarda RNA ve protein bulunur.Ribozom sentezi yapılır.Bakterilerde yoktur.

• Hücrede en çok bulunan maddedir.
• DNA’nın kendisi olup kromozomları oluşturur.Kromozomlar DNA ve proteinden oluşmuştur. Kalıtsal karakterleri taşır.Üreme ve büyümeyi sağlar.Hücreyi yönetir.